غنا
غنا آوازی است که در آن صدا را در گلو می اندازند (که در عرف به آن چهچهه می گویند) اگر این آواز طربانگیز و مناسب با مجلس لهو و لعب و خوشگذرانی باشد، حرام بوده و گوش دادن به آن گناه است. و به عبارت دیگر: غنا به صوتی گفته می شود که قوای شهوانی را تحریک می نماید و در آن حال انسان احساس می کند اگر در کنار این صدا فساد جنسی باشد، کاملاً مناسب خواهد بود.
موسیقی مطرب:
موسیقی ای که مناسب مجالس لهو و خوشگذرانی و عیاشی باشد و زمینه رابرای رقص و پای کوبی فراهم کند و انسان را از یاد خدا و دستورهای او غافل کند و به شهوت رانی بکشاند.
لذا هر صدا و آهنگی که طرب آور و مناسب با مجلس لهو و لعب باشد و یا موجب تحریک شهوت شود و یا زمینه را برای فساد فراهم سازد، حرام است.
فرقی هم بین موسیقی سنّتی و نوین، ایرانی و غیر ایرانی، غم انگیز یا شادی آفرین نیست و اگر فرضا این صدا و آهنگ حرام از صدا و سیما پخش شود نیز حرام است و باید از آن پرهیزکرد.
به عبارت دیگر:
پخش از صدا و سیما دلالت بر جایز بودن نمی‌کند.
فقهای اسلام در حرمت اصل غنا تقریباً با هم اختلافی ندارند، ولی در تفسیر آن وتشخیص موضوع غنا و این که تعریفش چیست و به چه چیزی غنا گفته می شود، با هم اختلاف نظر دارند.
آیا هر صوت خوش و زیبایی غنا است؟
مسلماً نه!
چون در روایات اسلامی آمده است که قرآن و اذان و مانند آن را با صدای خوش و زیبا بخوانید.
بررسی متون دینی و آرا عالمان دین نشان میدهد که موسیقی از نظر اسلام در چند صورت حرام میباشد:
(1 موسیقی مطرب:
یعنی، آهنگهایی که موجب تحریکات شهوانی و جنسی است و انسان را از یاد خدا غافل میسازد. به شیوة مجالس‌ِ عیش و عشرت و محافل‌ِ رقص و پایکوبی اجرا می‌شود و انسان را از حالت‌ِ اعتدال‌ِ فکری و ذهنی دور میسازد و به بی‌بند و باری، لاقید بودن و بی‌تعهّد زیستن دعوت و تشویق می‌کند که اصطلاحاً به آن "ساز و آوازهای مبتذل" می‌گویند.
2 )موسیقی همراه با مضامین لهوی:
یعنی، آهنگهایی که در کنار آن اشعار و سرودهایی قرائت میشوند که به گونهای موجب فساد اخلاق و انحراف اذهان است مانند ترانههای عاشقانه و اشعاری که در وصف زن، شراب و غیره است و از همین قسم است اشعاری که به هر نحو موجب ترویج باطل و مخالفت با حق باشد مانند اشعاری که بر علیه اسلام و مقدسات آن همچون قرآن، پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) یا نظام و حکومت اسلامی بوده و یا در جهت تایید کفر و شرک و نظامهای فاسد و سردمداران آن باشد.
3)موسیقی در مجلس گناه و لهو و لعب:
مانند آهنگهایی که در حال رقص یا نوشیدن شراب و غیره نواخته میشوند.
بنابر این موسیقیهایی که به هیچ وجه در بر دارنده خصوصیات فوق نبوده، یعنی موجب ترویج باطل و تقویت اهل آن و از بین برنده یاد خدا و ایجاد فساد و حرام انگیز نباشد، مانند اکثر موسیقیهایی که به همراه اشعار خوب عرفانی و آموزنده نواخته میگردد جایز میباشد.
در قرآن‌کریم آیاتی هست که مسلمانان را از غنا و موسیقی نهی می‌فرماید:
"و من الناس من یشتری لهوالحدیث لیضل‌ّ عن سبیل‌الله (لقمان، 6)
بعضی از مردم سخنان بیهوده را می‌خرند تا مردم را از روی نادانی، از راه خدا گمراه سازند و آیات الهی را به استهزأ گیرند. برای آنان عذابی خوار کننده است."
یکی از مصادیق لهوالحدیث ـ که حرام است ـ موسیقی و غناست.
(تفسیر نمونه، ج 17، ص 20، دارالکتب الاسلامیة)
و همچنین در آیه 30 سوره حج می‌فرماید: "...فاجتنبوا الرجس من الأوثَن واجتنبوا قول الزور
از بت‌های پلید اجتناب کنید و از سخن باطل بپرهیزید"
این‌جا هم یکی از موارد قول زور (سخن باطل) که حرام است موسیقی و غناست.
(تفسیر نمونه، ج 14، ص 91 ـ 92، دارالکتب الاسلامیة)
آیاتی دیگر از قرآن کریم که مسلمانان را از گوش دادن به غنا (موسیقی‌های مبتذل) باز می‌دارد:
"واجتَنبوا قَول‌َ الزُّور; (حج، 30)
از قول زور اجتناب کنید."
یکی از مصداق‌های قول الزور، غنا (ساز و آوازهای مبتذل) است.
(المیزان، ج 14، ص 379 / تفسیر ابوالفتوح رازی، ج 8، ص 92، انتشارات اسلامیة)
آیة "وَ الَّذِین‌َ لاَ یَشْهَدُون‌َ الزُّورَ وَ إِذَا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا کِرَامًا (فرقان،72)
بندگان خاص خداوند (عباد الرحمن) کسانی هستند که شهادت به باطل نمی‌دهند (و در مجالس باطل شرکت نمی‌کنند). و هنگامی که با لغو و بیهودگی برخورد کنند، بزرگوارانه از آن می‌گذرند.
آیة "وَ الَّذِین‌َ هُم‌ْ عَن‌ِ اللَّغْوِ مُعْرِضُون‌َ (مؤمنون،3)
مؤمنان کسانی هستند که از لغو و بیهودگی روی گردانند.
آیة "وَ إِذَا سَمِعُوا اللَّغْوَ أَعْرَضُوا عَنْه (قصص،55)
هر گاه چیز بیهوده‌ای بشنوند از آن روی می‌گردانند.
